کتابهای نحوی که در حوزه های علمیه شیعه و اهل سنت تدریس می شود
کتاب هایی که برای فراگیری علم نحو استفاده می شود، در مدارس علمی مناطق مختلف با هم تفاوت دارند. اما با نگاهی به این کتب، می توان به مهمترین کتاب هایی که در تعلیم علم نحو مورد استفاده مراکز علمی قرار می گیرند، دست یافت.
در حوزه علمیه نجف اشرف این کتب را آموزش می دهند:
1. «قَطر الندى و بل الصدی» ابن هشام
2. «ألفیّة» ابن مالک و برخی شروح آن مانند شرح ابن عقیل
3. «مُغنی اللبیب» ابن هشام انصاری
در حوزه های علمیه ایران به ویژه قم می توان این کتاب ها را آموخت:
1. «العوامل فی النحو»، «الهدایه فی النحو»، «البدایه فی النحو»
2. «شرح صمدیه» شیخ بهائی
3. «الفیه» ابن مالک با شرح سیوطی و ابن عقیل
4. «مغنی اللبیب» ابن هشام و تلخیص هایی از آن
اما در حوزه های علمی کشورهای دیگر به ویژه مناطق اهل سنت این کتب را برای تعلیم علم نحو تجویز می کنند:
1. «الآجرومیة» محمد بن محمد بن داود صنهاجی
2. «مُلحة الإعراب» قاسم بن علی حریری
3. «قطر الندى وبل الصدى» ابن هشام
4. «ألفیة ابن مالک» ابن مالک
5. «الکافیة» ابن حاجب
6. «مغنی اللبیب» ابن هشام أنصاری
عده ای دیگر با تفاوت کمی، نام کتاب های دیگری را به میان می آورند، و پاره ای نیز این کتاب ها را در چند مرحله دسته بندی کرده اند:
مرحله مبتدئین:
1. «الآجرومیه» و برخی شروح آن
2. «مُلحة الإعراب» حریری
مرحله متوسطین:
1. «قطر الندى» که به مثابه مقدمه ای برای الفیه ابن مالک است.
2. «ألفیة ابن مالک» به همراه شرح ابن عقیل و دیگر شروح آن
3. «أوضح المسالک إلى ألفیة ابن مالک» ابن هشام انصاری
مرحله متخصصین:
1. «الکافیة» ابن حاجب
2. «ألفیة» ابن معطی با شرح آن «الصفوة الصفیة»
3. «مغنی اللبیب» ابن هشام انصاری
4. «الکتاب» سیبویه
5. «الأشباه والنظائر» سیوطی.
منبع: المدخل الی علم النحو، رسول چگینی
