حدیث غدیر در احادیث مسلسلات
در علم حدیث شناسی، حدیث مسلسل به حدیثی گفته می شود که هر یک از راویان سند حدیث، دارای صفت یا حالت مشترکی باشند مانند اینکه نام چند تن از راویان یک حدیث، محمد یا ابراهیم باشد. برای نمونه می توان به حدیث معروف امام حسن مجتبی علیه السلام اشاره کرد: ان احسن الحسن الخلق الحسن. در برخی اسناد این حدیث، هفت راوی که با نام حسن هستند، وجود دارند:
أنبأنا أبو علی الحسن بن یحیى بن محمد بن یحیى بن دنیویه الخراشی حدثنا أبو الحسن علی بن الحسن الصوفی النیسابوری بهراة حدثنی عبد الرحمن بن محمد بن الحسن الحافظ بسمرقند حدثنا أحمد بن موسى أبو الحسن حدثنا الحسن بن محمد حدثنا الحسن بن المثنى العنبری حدثنا الحسن بن ذکوان حدثنا الحسن بن دینار عن الحسن بن أبی الحسن البصری عن الحسن بن علی رضی الله عنهما قال قال رسول الله صلى الله علیه [و آله] وسلم: إن أحسن الحسن الخلق الحسن.
حدیث غدیر نیز به جهت کثرت طرقی که برای آن وجود دارد، دارای این ویژگی است و با دو طریق مسلسل نقل شده است:
اول) مسلسل أبان:
در این سند، سه راوی به نام أبان، فقط در یکی از اسناد حدیث غدیر وجود دارند:
حدثنا أبان بن محمد الکوفی عن أبان بن عثمان الأحمر عن أبان بن تغلب عن أبی اسحاق عن عمرو بن ذی مر عن علی عن النبی صلى الله علیه [و آله] وسلم قال من کنت مولاه فعلی مولاه.
دوم) مسلسل فواطم:
در این سند، شش راوی با نام فاطمه، حدیث غدیر را از یکدیگر نقل کرده اند:
حدثتنا فاطمة بنت علی بن موسى الرضی حدثتنی فاطمة وزینب وأم کلثوم بنات موسى بن جعفر قلن حدثتنا فاطمة بنت جعفر بن محمد الصادق قالت حدثتنی فاطمة بنت محمد بن علی حدثتنی فاطمة بنت علی بن الحسین حدثتنی فاطمة وسکینة ابنتا الحسین بن علی عن أم کلثوم بنت فاطمة بنت رسول الله صلى الله علیه [و آله] وسلم عن فاطمة بنت رسول الله صلى الله علیه [و آله] وسلم قالت (أنسیتم قول رسول الله صلى الله علیه [و آله] وسلم یوم غدیر خم من کنت مولاه فعلی مولاه وقوله علیه السلام لعلی أنت منی بمنزلة هارون من موسى علیهما السلام) متفق علیه.
البته این حدیث از جهت دیگری نیز مسلسل محسوب می شود؛ زیرا پنج تن از فواطم راوی این حدیث، از عمه خود حدیث نقل کرده اند.
