نقدی بر سخنان مهدی مسائلی؛ توصیه امام باقر (ع) به برگزاری مجلس عزاداری در منا

متأسفانه برداشتهای نادرست از آموزه های دین، از آفتهایی است که امروزه از سوی عمامه به‌سرهای زیادی مشاهده میشود. آگاهی ناقص، اطلاعات نادرست و پیروی از تمایلات نفسانی دست به دست هم داده تا حرفهایی از سوی این دسته شنیده شود که هر انسان آگاهی را به تعجب وا می دارد.

برای نمونه مشاهده می کنید که در کانال یکی از این افراد (مهدی مسائلی)، برای ابراز مخالفت با مجالس عزاداری، حتی اولیات فهم متن را کنار گذاشته و با تفسیری نادرست، در صدد انکار مجالس عزاداری اهل بیت(ع) غیر از سید الشهدا(ع) است.

وی در این مطلب اذعان می کند در حدیث معروفی که امام باقر(ع) وصیت کردند که پس از شهادتشان، تا ده سال مجلس عزاداری در منا برگزار شود، مراد حضرت عزاداری نبوده بلکه ذکر فضائل بوده است!

مهمترین دلیل بروز این برداشت اشتباه، فهم نادرست از معنای عزاداری است. عزاداری مانند واژه‌های صلات، حج و زکات اصطلاحی شرعی نیست که شناخت آن نیاز به تعریف شارع داشته باشد بلکه واژه‌ای است آیینی که نشان‌دهنده رفتار و مراسم خاصی است که در مواقع خاص توسط اقوام و ملل گوناگون انجام می‌شود. مهمترین شاخصه عزاداری، وجود عنصر گریه در آن است. بنابراین هرگاه پس از وفات کسی، شخصی یا گروهی گرد هم جمع شوند و با نام و یاد متوفی، بگریند، این عمل آنان عزاداری به شمار می آید.

بر این اساس هر واژه ای که بر گریه در فراق متوفی دلالت دارد، نوعی عزاداری محسوب می شود. بکاء، ندبه، نیاحه، جزع از الفاظی هستند که بر گریه دلالت دارد. در نتیجه هرگاه این الفاظ استعمال شود، معنای عزاداری از آن فهمیده می شود. البته در این میان برخی از موارد مورد نکوهش قرار گرفته است مانند نیاحه و جزع نامشروعی که بوی شکوه و گلایه از قضا و قدر الهی دارد.

نکته قابل توجه اینکه لغت شناسان برای تعریف ندبه و نیاحه، از یک قید استفاده کرده اند که باعث شده نویسنده آن مطلب، دچار این اشتباه شود و آن اینکه گفته اند ندبه و نیاحه به ذکر فضائل و نیکیهای متوفی همراه است. نویسنده گمان کرده چون در اینجا ذکر فضائل است، پس دیگر عزاداری نیست، در حالی که این قید برای خارج کردن سنت ناپسند جاهلی بوده که به ذکر مثالب و بدی‌های متوفی می پرداختند. در حقیقت ندبه و نیاحه، یعنی گریه ای که همراه با ذکر فضائل است و این همان عزاداری مرسومی است که امروزه از سوی شیعیان انجام می شود.

در نتیجه این حدیث دلالت بر این دارد که سه روز برای امام باقر(ع) در منا مجلس عزاداری برگزار کنند.