نام امیرالمؤمنین علیه السلام بر روی دیوار کعبه

 

نام کعبه با نام امیرالمؤمنین علی علیه السلام پیوند خورده است و نمی توان یادی از بیت الله کرد و به ماجرای ولادت امیرالمؤمنین (ع) در کعبه نپرداخت.
اما غیر از ماجرای ولادت امیرالمؤمنین (ع) در کعبه شریفه، برخی گزارش های تاریخی به ثبت نام مبارک امیرالمؤمنین (ع) بر روی دیوار کعبه اشاره کرده اند.

عبدالجلیل قزوینی رازی متوفای حدود 570 قمری در کتاب «بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض» که به نام «النقض» شناخته می شود، گزارشی از وضعیت کعبه در دوران خود بیان می کند که بسیار قابل توجه است.

ایشان در جواب به این ادعا که «در مساجد شیعه، نام خلفای اهل سنت نوشته شده است» و این را دلیل بر حقانیت آنان دانسته، پاسخ مفصلی داده است که در پایان به این نکته تصریح می کند:

«و همه اصحابِ فریقین که آنجا رسیده ‏اند دیده ‏اند که بر دیوارِ کعبه نوشته: لا اله الّا اللَّه، محمّد رسول اللَّه، علیّ ولیّ اللَّه. نامِ على به ولایت با شهادتین متّصل.»

عبدالجلیل قزوینی، النقض، تهران، 1358ش، ص 147.

 

این عبارت ایشان بیانگر آن است که دست‌کم در سالهای منتهی به نگارش کتاب (560 قمری)، بر روی دیوار کعبه، شهادت به ولایت امیرالمؤمنین (ع) در کنار شهادت به یگانگی خداوند و رسالت حضرت محمد (ص) ذکر شده بوده و همگان آن را مشاهده می کرده اند.

احتمالاً این سخن، به پرده کعبه اشاره دارد که شهادت‌های سه‌گانه بر روی آن نوشته بوده است. اینکه پرده منقش به شهادت‌های سه‌گانه چند سال کعبه را زینت داده است، به پژوهش مستقلی نیاز دارد.

 

به نظر می رسد این پرده توسط فاطمیان بر کعبه آویخته شده است و مربوط به دوران درگیری میان فاطمیان و سلجوقیان است که بر سر خلافت عباسیان نزاع داشتند. سلاجقه به حمایت از عباسیان پرداختند و در مقابل فاطمیان ایستادگی کردند. تولیت مکه و مدینه در میان فاطمیان و سلجوقیان دست‌به‌دست می شد. در این سالها میان طرفداران فاطمیان و کاروان حجاج عراقی متعلق به سلجوقیان درگیری شدیدی ایجاد شد و در برهه هایی فاطمیان توانستند اداره مکه را در دست گیرند (فاسی، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج 2 ص 280). برخی نقل کرده اند که وقتی فاطمیان مکه را در دست گرفتند، پرده ای برای کعبه مهیا کردند و مردم مکه نیز از آنان استقبال کردند (ابن الجوزی، المنتظم، ج 18 ص 155). از این گزارش ها فهمیده می شود فاطمیان اقداماتی برای تهیه پرده کعبه انجام داده اند و بعید به نظر نمی رسد که اعتقادات خود مبنی بر ولایت امیرالمؤمنین (ع) را بر روی پرده کعبه ثبت کرده باشند.

ان شاءالله به زودی شاهد برافراشته شدن نام مولود کعبه بر روی بیت الله الحرام باشیم.